Single Blog

  • Home
  • ประวัติเทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง เทศกาลนี้มีที่มายังไง

ประวัติเทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง เทศกาลนี้มีที่มายังไง

admin February 23, 2025 0 Comments

เทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง (端午节) มีชื่อเรียกที่คุ้นหูอีกหลายชื่อ เช่น เทศกาลเรืองมังกร เทศกาลตวนหยาง เทศกาลเดือนห้า เทศกาลเทียนจง ฯลฯ จะถูกจัดขึ้นในวันที่ 5 เดือน 5 ตามปฏิทินจันทรคติ (农历) โดยจะมีพิธีบูชาเทพเจ้าและบรรพบุรษ เพื่ออธิษฐานขอพรและปัดเป่าวิญญาณชั่วร้าย โดยจะมีการเฉลิมฉลองในเทศกาลนี้ด้วย

(ในภาษาจีนโบราณ… คำว่า “端” หมายถึง จุดเริ่มต้น ดังนั้นจึงมีชื่อเรียกอื่นว่า 端五,端阳 คือการเริ่มต้นของเดือน 5 นั่นเอง)

มีตำนานเล่าว่า… ในยุคสงครามรณรัฐ หรือยุคจ้านกั๋ว มีเสนาบดีทั้งยังเป็นกวีเอกแห่งรัฐฉู่นามว่า “ชวีหยวน (屈原)” เขาเป็นอีกหนึ่งคนที่มีความรักชาติและได้เสนอนโยบายต่างๆที่มีประโยชน์ต่อชาติบ้านเมืองมากมาย ต่อมาถูกใส่ความให้ร้ายโดยเหล่าขุนนางกังฉิน จึงถูกเนรเทศไปยังดินแดนเหนือแม่น้ำฮั่น ที่นี่เองที่เขาได้ประพันธ์บทกวี​ “หลี่เซา” บรรยายความทุกข์ระทมของตัวเอง ความทุกข์ยากของประชาชนที่มีกษัตริย์โง่เขลา และความโกรธแค้นที่มีต่อพวกขุนนาง เป็นร้อยกรองยาวถึง 373 บท  2500 ตัวอักษร เขาจมอยู่กับความทุกข์ที่เกิดจากความห่วงใยบ้านเมืองจนมีสุขภาพย่ำแย่ เขาชอบไปเดินอยู่ริมแม่น้ำเพื่อมองเงาสะท้อนของตัวเอง จนมีอยู่วันหนึ่งชาวเรือที่จำเขาได้ถามว่าเขาใช่ขุนนางชวีหยวนหรือไม่และเหตุใดจึงอยู่ในสภาพเช่นนี้ เขาได้บรรยายถึงความโสมมของราชสำนักและตัดพ้อว่าจะไม่ยอมให้ตัวเองแปดเปื้อนเพราะคนเหล่านั้น ยอมตายให้เป็นอาหารของปูปลาเสียดีกว่า และต่อมาที่รัฐฉู่ล่มสลาย เขาได้ทำการอัตวินิบาตกรรมโดยการใช้หินถ่วงตัวเองและกระโดดแม่น้ำมี่ลัว ในวันที่ 5 เดือน 5 ตามปฏิทินจันทรคติ ชาวบ้านพากันงมหาร่างเขาหลายวันก็ไม่พบ จึงได้นำข้าวเหนียวปั้นที่เป็นเสบียงโยนลงไปในน้ำ เพื่อไม่ให้สัตว์น้ำกัดกินร่างของเขา จึงเป็นที่มาของ “ขนมบ๊ะจ่าง” นั่นเองและเนื่องจากเทศกาลนี้จัดขึ้นในเดือน 5 ซึ่งอยู่ในฤดูกาลที่มีอากาศร้อนชื้น เกิดโรคระบาดได้ง่าย งูชุกชุม คนโบราณจึงมองว่าเป็น “เดือนร้ายอีกทั้งยังมีเรื่องราวของ “ชวีหยวน” ทำให้คนมักจะไม่อวยพรกันว่า “端午节快乐” แต่เป็น “端午安康” แปลว่า ขอให้สุขภาพแข็งแรงไม่เจ็บไข้ได้ป่วยนั่นเอง

ประเพณีที่นิยมกันกันใน “วันไหว้บ๊ะจ่าง”

赛龙舟 (sài lóngzhōu) แข่งเรือมังกร

เป็นประเพณีหลักของเทศกาลตวนอู่ ที่มาก็มาจากการแข่งกันตามหาร่างของ “ชวีหยวน” ที่จมหายไปในแม่น้ำมี่ลัวนั่นเอง ว่ากันว่าทุกคนพายไปจนถึงทะเลสาบต้งถิง (洞庭湖) ถึงได้หยุดตามหา จึงเป็นที่มาของการพายเรืองมังกรนั่นเอง

端午食粽 (duānwǔ shí zòng) ทานบ๊ะจ่าง

สืบเนื่องมาจากการตายของชวีหยวน ชาวบ้านต่างพากันเสียใจกับการจากไปของเขา จึงพากันไปตามหาร่างที่แม่น้ำ และเพื่อไม่ต้องการให้สัตว์น้ำกัดกินร่างของเขา ชาวประมงได้โยนข้าวปั้นที่เตรียมมาลงในแม่น้ำ ต่อมาจึงมีการห่อด้วยใบไม้ก่อนโยนลงไป

饮雄黄酒 (yǐn xiónghuángjiǔ) ดื่มเหล้าสยงหวง

เหล้าสยงหวง เป็นเหล้าผสมกำมะถัน มีฤทธิ์ใช้ต้านพิษและฆ่าเชื้อ มักใช้ดื่มกันในเดือน 5 เพราะเป็นช่วงที่มีโรคระบาดได้ง่าย

挂艾草与菖蒲 (guà ài cǎo yǔ chāngpú) แขวนอ้ายเฉ่ากับชางผูไว้ที่ประตูบ้าน

เพราะเชื่อว่าจะสามารถขับไล่สิ่งอัปมงคลได้ “อ้ายเฉ่า” มีชื่อในภาษาไทยว่า “โกฐจุฬาลัมพา” เป็นสมุนไพรที่มีฤทธิ์ร้อนและมีกลิ่นฉุน ช่วยขับเหงื่อ บรรเทาอาการไข้ตัวร้อน และมีสรรพคุณอีกมากมาย ส่วน “ชางผู” นั้นคือ “ว่านน้ำ” มีสรรพคุณขับลม ทำให้เลือดไหลเวียน และยังเป็นเพืชที่อยู่ในตำรา “เปิ๋นเฉ่ากังมู่ (本草纲目)” อีกด้วย

拴五色丝线 (shuān wǔsè sīxiàn)การผูกไหม 5 สี

ในวัฒนธรรมจีนโบราณ “สีฟ้า สีแดง สีขาว สีดำ สีเหลือง” เป็นสัญลักษณ์ของธาตุทั้ง5 และเป็นสีมงคล โดยจะผูกไว้ที่ข้อมือหรือข้อเท้าของเด็กๆ เพื่อปัดเป่าสิ่งไม่ดีและวิญญาณชั่วร้ายนั่นเอง

เทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง ยังเป็น 1 ใน 4 เทศกาลสำคัญทางวัฒนธรรมของจีน (เทศกาลตรุษจีน, เทศกาลเชงเม้ง,เทศกาลไหว้บ๊ะจ่าง,เทศกาลไหว้พระจันทร์) เพราะเป็นเทศกาลที่สำคัญ เก่าแก่ มีการสืบเนื่องกันมาอย่างยาวนานและแพร่หลายอย่างกว้างขวาง โดยในปี ค.ศ.2009 เทศกาลตวนอู่ยังเป็นเทศกาลแรกของจีนที่ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรมจากองค์กร UNESCO และถูกกำหนดให้เป็นวันหยุดราชการประจำปีอีกด้วย